آذربایجانلیلار ایچینده اؤزل قوروملار (institutlar، بونیادلار)

  تئهرانین ولیعصر مئیدانیندان گئچنده، بؤیوک بیر آفیش، دوقتور حسن حبیبی آدینا آچیلان قورومو تانیتدیریردی. اونو گؤرجَک؛ چوخدان ایدی، بئینیمده گَزن قونو، بیر داها جانلاندی: "ندن بیزیم ایچیمیزده تانینمیش آداملاریمیزین آدینا قوروملار آچیلمیر؟!". بو سورغونو دؤنه-لرله اؤزومدن سوروشموشام، یئتمه-ییب یولداشلار ایله آرایا قویموشام، جاواب تاپانمادیقدا آغ-ساققاللاریمیزین گؤروشلرینی اؤیرنمه-یه چالیشمیشام. بو قونونو دانیشدیغیم آداملارین هامیسی، بئله بیر قوروملارین یارانماغینی گرکلی بیلیب-لر. بیزیم دوروموموزدا اولان میللت-لرده  اؤزل کولتورل قوروملار، اؤلوم حالیندا اولان وارلیقلارا یاشام وئره بیلر. بیزلرین ایچینده بیر چوخ بؤیوک-لریمیز وارایدی، قوروم یارادا بیلمک دوروموندا اولا بیله-ردیلر. آنجاق تأسسوفله؛ هئچ بیریندن خبر اولمادی. بیر چوخلارینین دوشونجه-لرینین یاشاتدیغی کیتابلار بئله، اونلار ایله بیرلیکده تورپاغا تاپشیریلدی. بو سؤزو تئهراندا یاشایان آذربایجانلیلار بلکه هر کسدن چوخ باشا دوشرلر. گئچمیشدَکی بؤیوکلریمیز، قوروملارین تملین قویمادان دونیالارین دَییشدیلر.

  یاشایان بؤیوک-لریمیزین آللاه جانلارین ساغ ائله-سین. اونلارین آدینا یاراناق کولتورل قوروملار، اؤز ایچیمیزده دانیشیلان دوشونجه-نی یایماق اوچون بؤیوک بیر آددیم اولار. هردن دوشونورم بلکه بیز اؤزوموز بئله دئدییمیز سؤزلره اینانمیریق! بیزه قارشی دوشونن-لرین قوروملاری یوز ایله یاخین دیر، دوشوندوکلرینی یایماغا چالیشیرلار. ( "بنیاد موقوفات افشار" یوز ایله یاخیندیر، افشارین دوشوندوکلرینی پایلاشیر، او دوشونجه-ده اولان اینسانلاری قانادی آلتینا آلیر، کیتابلاری یاییر)   

اؤزوموزدن گیلئیلَنمک

    بیر نئچه ایل ایدی، ایشلر یئرینه گئتمه-دیینده اؤزگَلرینه دئیینیردیم. گاهدان یئر-گؤیدن گیلئلی اولوردوم. بو گیلئیلَنمه-لرده اؤزومه  هئچ بیر پای آییرمیردیم. ایللر گئچدیکجه، گیلئلی-لیکلر ییغیلیب قالانیردی اوست-اوسته. ائله واخت گلیردی چاتیردی؛ اؤزومدن سونرا هر کسدن بیر جور گیلئلی اولوردوم. بو او دئمک کی؛ هر کسدن اوماجاغیم وار ایدی. 

   هر کسدن گیلئلی-لی-ییم قورتولدوقدا اؤزوم قالدیم گیلئی-لَنمه-میش! یاواش-یاواش باشلادیم اؤزومدن گیلئی-لَنمه-یه! آدام اؤزوندن گیلئیلَنمَیی چوخ چتین اولور. دئیرلر هر ایشین باشلانیشی چتین دیر. اؤزدن گیلئی-لَنمَیین ده باشلانیشی هر ندن چتین اولور. آنجاق، قاباغا گئتدیکجه یولونا دوشور. اینسان راحاتلامایا باشلاییر. گؤره بیلمه-یه-جه-یی ایشلردن خیالی راحات اولور دای گؤرَنمَیه-جک. گؤره بیله-جه-یی ایشلری سیرالاییر. اونلاری هدف گؤتوردوکده، چتینلیکلر آزالیر. ألیندن گلنی گؤرمه-یه واخت آییریر. ألیندن گلمه-ین ایشلری ده کیچیمسه-میر کی هئچ، چوخ دا اؤنملی گؤرور. اونلاری بیری گؤردوکده، بیلیر کی اونلار دا گؤروله بیلن ایشلردیلر آنجاق اؤز آدامی ایسته-ییر. 

     اؤزوندن گیلئیلنمه-یین باشقا بیر فایداسیدا اولور؛ هر کسی چالیشمیر اؤزو کیمی دوشوندوره، اؤزو کیمی چالیشدیرا، اؤزو کیمی ماراقلاندیرا. ائله اولسایدی دونیادا چوخ ایشلر گؤرولمویوب قالیب دونیانی قارما قاریشیقلیغا سوروب اونو باتیراردی. بوتون ایشلر دونیادا گؤروله بیلمکدن اؤترودیرلر، بیرلری اونلاری گؤرور. سن ده اؤز ایشیوی گؤرمه-لی-سن بیلدییوی ائله-مه-لی-سن سونوجا دا یئتیرمه-لی-سن. ایشه باشین قاریشدی، باشقاسیندان گیلئیلَنمه-یه واخت قالمیر. 

بیر شئی داها وار: ایشلَمک چوخ چتین دیر. هدفلی ایشلَمک اوندان چتین دیر. بونو، ألیندن گلن ایشی گؤرمکده اؤیرَنیرسن.

بو گیلئیلَنمک-لرین بیر سونوجو داها وار: حاق وئریرسن اؤزگه-لرینه، سندن گیلئیلَنَر!