آذربایجان اکین‌لری

   کئچن گونلرده آذربایجانین اکین‌چی‌لریندن یازمیشدیم. بو یازیدا آذربایجانین اکین‌لریندن یازیرام. آذربایجانین تورپاق‌لارینین وئریملی اولدوغونا گؤره، اکین‌لری یئتیشیلن چاغ‌لار بازارین گؤزو اولورلار. هر اکینین یاخشی‌سینی(البت بوردا اکیلن) آذربایجاندان تاپماق اولور. آذربایجاندا اکین‌لری صنعتی اولاراق آز یئرلرده اکیلیر(موغان). صنعتی اکیلمه‌مه‌گین ندنی یئرلرین بوتوو اولمادیغی دیر. یئرلر آتا-بابا‌لاردان اوشاق‌لارینا میراث قالدیق‌دا اونلارین آراسیندا بؤلونور. بو بؤلونمک‌لر داوام‌لانیر. بیر بوتوو یئر زامان سوره‌سینده نئچه یئره بؤلونور.  

    بو بؤلونموش یئرلردن ده آذربایجانین اکین‌چی‌لری یاخشی اکین اله گتیریرلر. آذربایجانین یئرلرینده فرقلی-فرقلی اکین‌لر اکیلیر. بیر سیرا یئرلرده بیر اکین چوخ اکیلدی‌یینه گؤره او یئرین آدین قازانیر. آذربایجاندا اکین‌لره آدلانان یئرلر(شهر، بؤلگه، کند) وار ایمیز دیر.    

  بیر سیرا اکین‌لر، آذربایجانین چوخ یئرلرینده اکیلیر. آلما، اوزوم، بوغدا، آلبالی، گیلاس و بونلارا تای اکین‌لر آذربایجانین چوخ یئرلرینده اکیلیر. بیر سیرا اکین‌لر ده بیر بؤلگه‌لرده اکیلیر. ائله اکین‌لر ده وار، هر یئرده اکیلسه‌ ده بیر یئرین آدینا وورولور. بو آدینا وورلماق آذربایجانین سینیرلارینی آشیب، باشقا یئرلره چاتیر. 

  آشاغیدا بیر سیرا بؤلگه‌لره آد قازانان اکین‌لرین آدلارینی گتیریرم:  

• یئرآلما سویوق یئرلرین اکین اولدوغونا گؤره آذربایجانین سویوق بؤلگه‌لرینده اکیلیر. اردبیل، همدان، چالدیران(قرئینی)، فریدن چوخ سایی‌دا یئرآلما اکیلن‌لن یئرلرین آدلاری دیر. بو یئرلرین ایچینده اردبیلین آدی یئرآلما یئری اولاراق چوخ دئییلیر. 
• اوزوم، آذربایجانین بیر چوخ یئرلرینده اکیلیر. اردبیل بؤلگه‌سینده مئشکین ماحالینین اوزومو آدلی-سانلی دیر. ملیک‌کندی، تاکستان، اورمو باشقا چوخ اوزوم اکیلن یئرلرین آدی‌دیر. بو نلارین ایچینده ایسه اورمو اوزوم شهری اولاراق چوخ آدی چکیلیر. 
• آلما آذربایجانین هر یئرینده اکیلیر. مئشکین، زنجان، ماراغا، خوی، اورمو، اهر، مرند آلما باغلارینین چوخ اولدوق‌لارینا باخمایاراق، زنوز آلماسی اؤزونه اؤزل آد قازانیب دیر.  
• بینه(چوغوندور، پازی) آذربایجانین چوخ شهرلرینده اکیلیر. آذربایجانین قند فابریکالاری اولان شهرلرده هر یئردن چوخ اکیلیر. اورمو، سولدوز، خانا(پیرانشهر)، خوی و قوشاچای چوخ چوغوندور اکیلن یئرلرین آدی دیرلار. بو شهرلرین ایچینده قوشاچای قندی اؤزونه اؤزل آد قازانا بیلیب.  
• گیردکان‌(جه‌ویز) آذربایجانین هر یئرینده اله گلیر. اوسکو، عجب‌شئر، ماراغا، فراهان، کمیجان چوخ سای‌دا گیردکان باغی اولان یئرلرین آدی‌دیر. اونلارین ایچینده ماراغا دا گیردکان آلیش-وئریشی چوخ اولور. بئله کی ماراغالی‌لارا فصلی اولاراق گیردکان آلیش-وئریشیندن بیر ایللیک‌لرین اؤده‌یه بیله‌جک قدر ایش یارانیر. 
•  نار آدین چکدیکده ساوا یادیمیزا دوشور. ناری باشقا یئرلرده اکسه‌لر ده ساوا دامغاسینی نارا ووروب.  
• گونه‌باخان آذربایجانین چوخ یئرلرینده اکیلیر. چوخ سایی‌دا سالماس، چایپارا، مرند، بوکان و خویدا گونه‌باخان اکیلیر. بو ماهال‌لارین ایچینده خوی اؤزونه اؤزل آد قازانیب. خویون گونه باخان مئیدانی یارانیب، خویلولارین بیر قیسمینین بیره‌تی ایش‌لری اولوب.   
• لپه چوخ یئرلرده اکیلسه‌ ده توفارقانا اؤزل اولاراق تانیلیب.  
• سوغان بیناب، گونئی ماحالی، ایلخچی، خیسروشا دا اکیلیر. بونلارین ایچینده ایلخچی سوغان یئری اولاراق تانینیر.  
• گؤجه(قیرمیزی بادیمجان، پامادور) مرند، آی‌باتان، گونئی ده چوخ اکیلیر. گونئیین گؤجه‌سی اؤزل آد اولاراق تانیلیر. 
• سوپورگه هر یئرده اولسا دا، اکین اولاراق مییانا دا اکیلیر. مییانادا اکیلن سوپورگه‌لری بیر مشهد سوپورگه‌سی اولاراق تانی‌ییریق(تانیتدیرماق دا سورون وار).  
• قیزیل گول چوخ یئرلرده اکیلیر. آذربایجاندا خویدا قیزیل گول چوخ سایی‌دا اکیلیر. قیزیل گولون یئری اولاراق کاشان(قمصر) تانیلیر. 
• زئیتین چوخ سایی‌دا موغان‌لا، تاریم دا اکیلیر. آذربایجانلی‌لار بو یئرلرین زئیتین‌لرینین آدللارینی بلکه ائشیتمی‌ییب‌لر! 
• هولو، شافتالی چوخ یئرلرین مئیوه‌سی دیر. هولو له شافتالی گونئی ماهالیندا(شینداوا، نادارلی) هر یئردن چوخ اکیلدی‌یینه گؤره مئیدان‌لاری اوردا اولور. بو یئرلر ده آدلاری بو مئیوه‌لرین یئرلری اولاراق تانیتدیریلماییب‌لار.   
• آلی(آلچا) چوخ یئرلده بولدور. بو یئرلرین آدلیم‌لاری سردری ایله‌ مئشگین دیر.
• هئیوا دئییلدیکده هر کسین آغزی سولانیر. هئیوا آغاجلاری تکه-توک چوخ یئرلرده اولور. آنجاق هئیوا چوخ سایی‌دا اکیلن یئر کویو(کیوی، گیوی)دیر. هئیوا آلماق اوچون هر یئردن(مئیدانچی‌لار) کویویه گلینسه‌ده هئیوا شهری اولاراق کویونون آدی قولاق‌لاریمیزا دیمه‌ییب.  

بیر چوخ یئرلرین ده اؤزل مئیوه‌لری واردیر، من بیلمیرم. اولا بیلسین بو یئرلرین مئیوه‌لرینی او یئرلرین آدام‌لاری تانیت‌دیرسین‌لار.